زمان مطالعه: 3 دقیقه
مناسبت‌های تقویمی، فرصتی است برای تأمل در مفاهیم و ارزش‌هایی که در گذر زمان، برای ملت‌ها و گاه فراتر از مرزها، برای بشریت اهمیت یافته‌اند. این اهمیت، گاه از دل دغدغه‌های اصیل فرهنگ‌دوستان، هنرمندان، دانشمندان و پیشگامان علم و فناوری برمی‌آید و گاه بازتابی از جریان‌های گسترده ایدئولوژیک و سیاست‌محور است که در هر دوره‌ای، مسیر تاریخ را تحت تأثیر قرار داده‌اند. ششم بهمن‌ماه در تقویم رسمی ایران به نام «روز آواها و نواهای ایرانی» مزین شده است؛ روزی برای بازشناسی هویت فرهنگی و هنری ملتی که از دل تاریخ، نوای زندگی را سروده است. این روز یادآور صفی‌الدین ارموی، موسیقی‌دان، نظریه‌پرداز و خوشنویس برجسته قرن هفتم هجری است؛ چهره‌ای که با آثار بی‌بدیل خود، موسیقی ایرانی را به افق‌های تازه‌ای هدایت کرد.
صفی‌الدین ارموی که در دوران پرتلاطم خلافت عباسیان و یورش مغولان زیست، با خلق آثاری چون «الادوار فی‌الموسیقی» و «رساله الشرفیه»، پایه‌های علمی موسیقی ایرانی را استوار ساخت. او در این آثار، با بررسی دقیق پرده‌بندی‌ها، نغمه‌ها و شیوه کوک سازها، چارچوب نظری و عملی موسیقی را تدوین کرد. اثر «الادوار»، پس از نوشته‌های ابن‌سینا، قدیمی‌ترین کتاب نظری موسیقی است و همچنان به‌عنوان منبعی بنیادین مورد استناد پژوهشگران قرار می‌گیرد.
او که در جوانی به بغداد سفر کرد و در مدرسه مستنصریه تحصیل نمود، به‌واسطه ذوق و استعداد کم‌نظیرش در خوشنویسی، ادبیات و موسیقی، به یکی از مشاهیر روزگار خود بدل شد. حضور در دربار عباسیان و سپس ایلخانان مغول، فرصتی برای او فراهم کرد تا دستاوردهای بی‌نظیری در حوزه موسیقی به یادگار بگذارد. اما در واپسین سال‌های زندگی، ورق روزگار برگشت و ارموی، علی‌رغم تمام بزرگی‌اش، در فقر و دشواری‌های سیاسی جان سپرد.
«روز آواها و نواهای ایرانی» فرصتی است تا با پاسداشت میراث این هنرمند فرزانه، بار دیگر بر غنای فرهنگی ایران تأکید کنیم. موسیقی ایرانی، که در هر نغمه و نوای آن ریشه‌های عمیق تاریخی و فرهنگی نهفته است، سرمایه‌ای ملی است که تداوم آن نیازمند تلاش پژوهشگران، هنرمندان و جامعه دانشگاهی است.
سجاد صابر- دبیر کانون موسیقی دانشگاه هرمزگان
پایان خبر
